1. Hordhac: Waa Maxay HTML?
HTML, oo loo soo gaabiyo HyperText Markup Language, waa luuqad calaamadaysan (markup language) oo loogu talagalay in lagu dhiso bogagga internetka (webpages). Waxa ay u adeegtaa sidii laf-dhabarka bogagga webka, iyadoo qeexaysa qaabka iyo qaab-dhismeedka xogta, sida qoraalka, sawirrada, iyo walxaha kale. Marka la eego in HTML aysan ahayn luuqad barnaamijeyn (programming language), laakiin waa luuqad tilmaamaysa sida xogta loo soo bandhigo, taasi waxay ka dhigeysaa in HTML ay tahay luuqadda ugu aasaasiga ah ee qofka doonaya inuu barto webka uu ku billaabo.
HyperText
Erayga HyperText wuxuu tilmaamayaa awoodda bogagga HTML ay u leeyihiin inay ku xiraan midba mid kale iyada oo la adeegsanayo hyperlinks (xiriiriyaha). Tani waxay ka dhigaysa internetka mid isku xiran oo sahlan in lagu dhex socdo.
2. Taariikhda HTML: Safarkii Bilowga ilaa Maanta
2.1 Bilowgii HTML (1989-1991)
HTML waxaa abuuray Tim Berners-Lee sanadkii 1989 isagoo ka shaqeynayay CERN, xarunta cilmi-baarista ee Yurub. Ujeeddadiisa ugu weyn waxay ahayd inuu abuuro hab fudud oo cilmi-baarayaashu isku dhaafsadaan macluumaadka iyagoo adeegsanaya nidaam isku xiran oo kombiyuutaro kala duwan wada shaqeeyaan.
Nooca ugu horreeyay ee HTML (HTML 1.0) waxaa la sii daayay 1991 wuxuuna ahaa mid aad u fudud, oo ka koobnaa calaamado aasaasi ah sida qoraalka iyo xiriiriyaha (a). Noocan waxaa loo tixgeliyaa aasaaska webka casriga ah.
2.2 Horumarinta iyo Balaadhinta (1995)
Sanadkii 1995, HTML 2.0 ayaa la soo saaray. Noocan ayaa ahaa mid rasmi ah oo ay aqbaleen dad badan, kuna daray astaamo cusub sida foomamka (forms), Sawirada iyo linkiyada taasoo u sahashay adeegsadayaasha inay si toos ah xog u gudbiyaan bogagga internetka.
Waqtigaan ayaa sidoo kale bilaabmay tartan adag oo u dhexeeya shirkado waaweyn sida Microsoft iyo Netscape si loo horumariyo webka iyo browser-yadiisa.
2.3 Kororka Xirfadda iyo Kaabayaasha (1997)
W3C (World Wide Web Consortium), oo ah hay’adda qaabilsan horumarinta iyo nidaaminta heerarka webka, waxay soo saartay noocyada HTML 3.2 iyo HTML 4.0.
- HTML 3.2 waxay ku dartay waxyaabo cusub sida jadwalada (tables), applets-yada Java, iyo scripts.
- HTML 4.0 ayaa xoogga saaray kala soocida muuqaalka iyo macluumaadka iyadoo la isticmaalayo CSS (Cascading Style Sheets). Waxa kale oo lagu daray taageero luqado badan iyo horumarinta accessibility-ga (ka dhigista bogga mid sahlan oo dadka naafada ah ay isticmaali karaan).
2.4 Xilligii Flash iyo XHTML (2000-meeyadii)
Barnaamijka Adobe Flash ayaa caan noqday waqtiyadan, isagoo u oggolaanaya abuurista animations iyo bogag firfircoon oo leh multimedia, kuwaas oo aan macquul ahayn in lagu sameeyo HTML kaliya waqtigaas.
Isku daygii XHTML oo ah isku darka HTML iyo XML ayaa la soo bandhigay, kaasoo doonayay inuu nadiifiyo koodhka bogagga iyo inuu dejiyo sharciyo adag, si loo hubiyo in boggaga ay yihiin kuwo la fahmi karo oo sax ah.
Si kastaba ha ahaatee, Flash waxaa lagu dhaleeceeyay arrimo ay ka mid yihiin:
- Inuu leeyahay kharash xisaabeed sare.
- Amni darrooyin badan.
- In aan lagu habboonayn aaladaha mobilada sida iPhone.
2.5 HTML5: Wajahadda Casriga ah ee Webka (2008-2014)
HTML5, oo lagu dhawaaqay 2008 kuna soo baxay si rasmi ah 2014, ayaa beddelay habka webka loo dhiso. Waxa ay xallisay caqabadaha hore iyadoo:
- Ku dartay taageero muuqaal iyo cod toos ah (video iyo audio tags) iyada oo aan loo baahnayn plugins dibadda.
- Soo bandhigtay canvas element oo u oggolaanaya sawir-gacmeedka degdegga ah ee browser-ka.
- Waxay keentay APIs cusub sida geolocation, drag-and-drop, offline storage, iyo web workers.
- Waxay taageertay horumarinta web applications (PWAs) oo si fiican uga shaqeeya qalabka mobilada.
HTML5 waxay ka dhigtay webka mid ka awood badan, waxtar badan, isla markaana la jaan qaadaya aaladaha casriga ah.
3. Sababta HTML Ugu Muhiimsan Yahay Dunida Casriga
3.1 Fudeyd Barasho iyo Adeegsiga
HTML waa luuqad fudud oo la barto, taas oo u sahashay dad badan inay ka bilaabaan xirfadda horumarinta webka. Qof kasta oo doonaya inuu barto horumarinta webka waa inuu si qoto dheer u fahmaa HTML.
3.2 Sal-dhigga Webka
HTML waa tiirka ugu weyn ee bogagga internetka, iyadoo lagu daraayo luuqadaha kale sida CSS (muuqaalka) iyo JavaScript (dhaqdhaqaaqa) si loo sameeyo bogag casri ah oo firfircoon.
3.3 Taageerada Qalabka Kala Duwan
HTML5 waxay ka dhigtaa bogagga inay si habsami leh uga shaqeeyaan aaladaha kala duwan sida kombuyuutarada, tablets, iyo telefoonada casriga ah, taasoo muhiim u ah adduunka maanta oo qof walba ku xiranyahay internetka.
4. Qaab-dhismeedka Aasaasiga ah ee HTML
HTML waxaa ka kooban tags (calaamado) iyo elements (waxyaabo) kuwaas oo qeexaya qaybaha bogga.
- Tags: Calaamadaha lagu calaamadiyo qaybaha, sida
<html>
,<head>
,<body>
,<p>
,<a>
, iwm. - Elements: Waa qaybaha oo ka kooban tag-ka furitaanka, waxa ku jira iyo tag-ka xiritaanka, tusaale:
<p>Qoraal ku jira cutubka.</p>
. - Attributes: Tilmaamo gaar ah oo lagu daro tags si loo bixiyo macluumaad dheeri ah, tusaale ahaan
<a href="https://www.example.com">
.
Qaab-dhismeedka HTML waa mid hierarchical ah, macnaheedu waa in elements ka mid ah ay ku jiraan kuwa kale, taas oo abuureysa geed qaab-dhismeed leh.
5. Horumarka Mustaqbalka ee HTML iyo Teknoolojiyada Webka
5.1 API-yada Cusub ee Webka
Waxa soo baxaya API-yo cusub oo ka dhigaya bogagga internetka kuwo la awood badan, sida:
- WebAssembly: Koodhka laga qoro luuqadaha kale oo si degdeg ah uga shaqeeya browser-ka.
- Progressive Web Apps (PWAs): Bogagga webka ee u shaqeeya sidii barnaamijyada mobilada.
- WebXR: Taageerada AR (Augmented Reality) iyo VR (Virtual Reality) ee browser-ka.
5.2 Isku-darka AI iyo Webka
Webka casriga ah ayaa maraya isdhexgal ballaaran oo AI ah, taasoo u oggolaanaysa bogagga inay bartaan dhaqanka isticmaalaha, si ay u bixiyaan adeegyo gaar ah oo casri ah.
6. Gabagabo
Taariikhda HTML waa safar dheer oo laga soo bilaabay fikrad yar oo Tim Berners-Lee ka soo hormariyay CERN, ilaa maanta oo ah luuqadda aasaasiga ah ee lagu dhiso webka adduunka oo dhan. Fahamka taariikhda iyo horumarka HTML waxay kaa caawinaysaa inaad si qoto dheer u fahamto sida webka u shaqeeyo, horumarka teknolojiyadda, iyo sida aad uga faa’iidaysan karto xirfadda horumarinta webka.
Masha allah Cilmi badan ka faa'iiday maqaalkan aad ka tiyarisay Taariikhda HTML
ReplyDeleteMasha allah bro wa ku mahdsan thy soo gudbinta aad cilmiga noo soo gudbinayso ilhay ha nagu anfaco
ReplyDelete